Co to jest PCC? PCC (albo bardziej precyzyjnie podatek PCC), to inaczej podatek od czynności cywilnoprawnych (uregulowany w ustawie z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych). Obciążenie fiskalne (podatkowe), które jest obecne w polskim systemie prawnym (podatkowym) od 2001 roku, kiedy to zastąpiło obowiązującą uprzednio opłatę skarbową dotyczącą umów i innych czynności cywilnoprawnych. PCC występuje wtedy, gdy przedmiotem umowy są prawa majątkowe lub rzeczy znajdujące się na terytorium RP, lub poza jej granicami – pod warunkiem że ich nabywca posiada stałe miejsce zamieszkania bądź siedzibę w RP. Stawka podatku PCC przy kupnie nieruchomości wynosi 2%.
Dotychczasowe zwolnienia z PCC. Zwalnia się od podatku (art. 9) następujące czynności cywilnoprawne (wyliczenie przykładowe):
- Sprzedaż walut obcych;
- Sprzedaż własności gruntów, stanowiących gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, wraz z będącymi ich częścią składową drzewami i innymi roślinami, pod warunkiem że w wyniku dokonania czynności zostanie utworzone lub powiększone gospodarstwo rolne, a powierzchnia gospodarstwa rolnego utworzonego lub powstałego w wyniku powiększenia będzie nie mniejsza niż 11 ha i nie większa niż 300 ha oraz gospodarstwo to będzie prowadzone przez nabywcę przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia; zwolnienie to stanowi pomoc de minimis w rolnictwie, o której mowa w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 1408/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rolnym (Dz. Urz. UE L 352 z 24.12.2013, str. 9);
- Sprzedaż nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym, jeżeli nabywcą jest były właściciel (wieczysty użytkownik)
- Sprzedaż budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym, jeżeli następuje ona w wykonaniu lub w związku z wielostronną umową o zamianie budynku lub praw do lokalu, lub w celu uzyskania w zamian spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu albo budynku mieszkalnego lub jego części, zajmowanego przez nabywcę na podstawie umowy najmu, określonej w przepisach o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych 2;
- Zamianę budynku mieszkalnego lub jego części, lokali mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość, spółdzielczych własnościowych praw do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: praw do domu jednorodzinnego lub praw do lokalu w małym domu mieszkalnym, jeżeli stronami umowy są osoby zaliczone do I grupy podatkowej zgodnie z przepisami o podatku od spadków i darowizn;
- Sprzedaż rzeczy ruchomych, jeżeli podstawa opodatkowania nie przekracza 1000 zł.
Zwolnienie z PCC przy zakupie nieruchomości na rynku wtórnym. Od 31 sierpnia 2023 r. (data wejścia w życie ustawy ustanawiającej zwolnienie) zwalnia się dodatkowo z podatku PCC przy zakupie nieruchomości na rynku wtórnym. Przedmiot zwolnienia – zakup nieruchomości (prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego). Podmiotowy zwolniony – osoba fizyczna (lub osoby), która w dniu sprzedaży, ani przed tym dniem nie posiadała nieruchomości (ani nawet udziału przekraczającego 50%).
Art. 9. ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych
Zwalnia się od podatku następujące czynności cywilnoprawne:
17) sprzedaż, której przedmiotem jest prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia.
Podsumowanie. Zmiana negatywna finansowo dla gmin (to do nich trafia podatek PCC od sprzedaży nieruchomości znajdującej się na ich terenie), czyli mniej pieniędzy będzie na zarządzanie samorządem (np. na remont dróg, budowę nowej infrastruktury itp.) – podatek PCC stanowi ok. 3% dochodów własnych gmin (GUS podał, że w 2021 r. gminy dzięki PCC otrzymały 2 mld zł). Zmiana na plus dla osób planujących dokonać zakupu nieruchomości (jeżeli spełnia się warunki – 2% kwoty transakcji zostanie w kieszeni).
Podstawa prawna. Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. 2000 Nr 86 poz. 959) – art. 9 pkt 17. Ustawa z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2023 Nr 1463) – art. 4 pkt 4.
