Dzisiaj omówione zostanie kolejne przestępstwo. Tym razem stypizowane w Rozdziale XXIII Kodeksu karnego pozbawienie wolności z art. 189 k.k.
Art. 189. § 1. Kto pozbawia człowieka wolności, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Jeżeli pozbawienie wolności trwało dłużej niż 7 dni, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 2a. Jeżeli pozbawienie wolności, o którym mowa w § 2, dotyczy osoby nieporadnej ze względu na jej wiek, stan psychiczny lub fizyczny, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15.
§ 3. Jeżeli pozbawienie wolności, o którym mowa w § 1–2a, łączyło się ze szczególnym udręczeniem, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 5 do 25.
Pierwsze pytanie na jakie musimy sobie odpowiedzieć jest to, o jaką „wolność” tutaj chodzi? Chodzi o wolność swobody wyboru miejsca przebywania. Ograniczenie lokomocyjne nie jest ograniczeniem wolności. Wzbudzenie obawy jest pozbawieniem wolności – straszenie, że za drzwiami jest groźny pies jest także pozbawieniem wolności. Dodatkowo osoba pozbawiona wolności musi być świadoma swego ograniczenia – kiedy ktoś śpi w pokoju, a druga osoba z niego wychodzi zamykając drzwi na klucz, to do momentu powzięcia wiadomości o ograniczeniu nie można mówić o pozbawieniu wolności. Samo wzbudzenie przekonania, że nie można opuścić pomieszczenia jest pozbawieniem wolności – tzn. jeżeli kogoś zamykamy na noc w pomieszczeniu z którego i tak ta osoba nie wychodzi, to wtedy nie jest to pozbawienie wolności. Przykładowo jednak zabranie ubrania sprzed kąpieliska nie będzie pozbawieniem wolności, ale zabranie inwalidzie wózka inwalidzkiego już tak. Dodatkowo pozbawienie wolności jest przestępstwem trwałym – zamach na wolność trwa cały czas, gdy dana osoba siedzi zamknięta w określonym pomieszczeniu. Można pozbawić wolności kogoś, kto już jest pozbawiony wolności (zamkniemy go w komórce – tak jak można ukraść rzecz złodziejowi). Można popełnić to przestępstwo przez zaniechanie, przykładowo gdy nie wypuścimy kogoś z więzienia.
Art. 189 § 3 k.k., czyli tzw. pozbawienie wolności łączące się ze szczególnym udręczeniem, czyli przykładowo uderzenie w głowę i zamknięcie kogoś w bagażniku samochodu, albo w piwnicy ze szczurami. Co jeżeli zachowanie sprawców makabryczne, a uszczerbek nieznaczny, czy to jest szczególne udręczenie? Tak, bo liczy się sposób zachowania (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie, sygn. akt II Aka 59/01).
